Żądny przygód, pełen energii czy może „przyklejony” do mamy lub taty?
Poniżej krótki artykuł, które może przybliżyć Wam jak przebiega rozwój trzylatków i dlaczego (pozornie) jest w nim tyle sprzeczności.
Labilność emocjonalna i lęki rozwojowe (w pakiecie)
Emocje trzylatka mają silne natężenie, dodatkowo dziecko może być zmienne w swoich uczuciach i nastrojach. Jeśli Twoje dziecko już wkroczyło w ten rok życia być może sam doświadczyłeś już rodzicielskiej bezradności wobec burzy emocji swojego malucha.
Jakby tego było mało, w tym wieku u dzieciaków mogą pojawiać się silne lęki związane z ciemnością, policjantami, zamaskowanymi postaciami, starszymi osobami, czarownicami czy włamywaczami. To tzw. lęki rozwojowe (więcej znajdziesz o nich tutaj), które są normą rozwojową w tym wieku.
Trudne emocje, z którymi dziecko dopiero się oswaja może rozładowywać przez tiki, mruganie powiekami, obgryzanie paznokci czy masturbację.
Poczucie braku bezpieczeństwa trzylatki mogą wyrażać bywając zazdrosne lub zadając rodzicowi ciągłe pytania „Kochasz mnie?”.
To dużo jak na malucha, prawda? Ale zobaczmy, co dzieje się dalej.
Ciekawość poznawcza vs. nasilona potrzeba poczucia bezpieczeństwa
Równolegle do tych procesów u trzylatków możemy obserwować rozwijające się poczucie sprawstwa, które skutkuje tym, że nikt inny niż trzylatek nie kasuje lepiej biletu w kasowniku czy przyciska przycisku w windzie.
Pewnie nie muszę pisać, że trzylatki zadają mnóstwo pytań, bo jako rodzice doskonale to już wiecie. Mimo, że bywa to trudne (zwłaszcza, kiedy kończą się odpowiedzi) możecie świętować, bo jest to dowodem silnie nasilonej ciekawości poznawczej Waszego malucha. To dlatego Wasz świeżo upieczony przedszkolak robi co chwilę przystanki, żeby z ciekawością detektywa pochylić się nad każdym nowym listkiem czy kamyczkiem, a pytania „A dlaczego?”, „Po co?”, Czemu?” nie mają końca.
Swoboda eksploracji i chęć odkrywania mogą sprawić, że upilnowanie ich może być dla rodziców wyzwaniem, ale warto świętować i jak w wielu momentach w okresie wczesnego dzieciństwa pocieszyć się, że… to minie 🙂
Warto też dodać, że to, że Twój maluch nie słucha nie wynika z jego „złośliwości” czy niechęci. Po prostu poznawczo nie zawsze jest na to gotowy.
Mimo, że trzylatki mają bardzo dobrą pamięć odtwórczą (co często sprawia wiele radości bliskim osobom, kiedy z dumą recytują wierszyki przed widownią w postaci ukochanych osób) dopiero uczą się uogólniania czyli odnoszenia wiedzy nt. jednego pojęcia/ miejsca/zakazu do innego.
Trzylatki żyją „tu i teraz” i po prostu poznawczo nie są w stanie opanować wszystkich zasad i wdrożyć ich w życie.
Mimo, że mały odkrywca z ochotą wyrusza zdobywać świat, dziecko w tym wieku może wciąż miewać momenty, kiedy będzie mocno trzymało się rodzica i potrzebowało bardzo silnego potwierdzenia jego miłości. Szczególnie widoczny kryzys poczucia bezpieczeństwa u trzylatków może przybierać na sile w wieku ok 3,5 lat. To m.in. dlatego znany rodzicom każdego trzylatka komunikat, „Ja sam”, przeplatany jest z z „Pomóż mi”.
Rozwój społeczny vs. egocentryzm dziecięcy
Trzylatki zaczynają zawierać przyjaźnie i dzielić się zabawkami (ale pamiętając o zasadzie, że zarówno znaleziona, jak i zostawiona zabawka jest zawsze moja;). W opowieściach z przedszkola możecie coraz częściej usłyszeć imię ulubionego kolegi czy koleżanki.
Dzieci w tym wieku stopniowo przechodzą w tym wieku od zabawy równoległej (czyli obecnej w wieku żłobkowym zabawy obok siebie, bez większych interakcji) do zabawy naprzemiennej z rówieśnikami, ale nawiązywane kontakty są wciąż krótkotrwałe.
Trzylatki stopniowo rozwijają w sobie potrzebę współodczuwania i kontaktu z innymi dziećmi, ale w tym wieku przedszkolaki są wciąż rozwojowo egocentryczne tzn. nie są jeszcze w stanie spojrzeć na świat oczami drugiej osoby. Wszystko postrzegają ze swojej perspektyw i przez pryzmat swoich osobistych doświadczeń.
Przedszkolaki dopiero zaczynają rozumieć, że inne dzieci mają odczucia, które trzeba szanować, żeby zdobyć ich przyjaźń. Stopniowo uczą się też odpowiedzialności wobec innych, zaczynając powoli dostrzegać, że ich postępowanie może sprawiać przykrość lub przyjemność innym dzieciom.
Jak wspierać trzylatka?
Trzeci rok życia to naprawdę niezwykły okres. Warto czasem spojrzeć na na trudne zachowania z perspektywy wyzwań rozwojowych, z którymi mierzą się nasze przedszkolaki.
Kluczowe w tym wieku jest zapewnienie poczucia bezpieczeństwa. Warto szukać rozwiązań, które będą wspierać badawczą pasję i silnie rozwiniętą ciekawość poznawczą dziecka.
Ale przede wszystkim dbać o siebie i ładować rodzicielskie baterie 🙂
A jakie są Wasze trzylatki? 🙂
fot: Kelli McCllintock, unsplash.com
Żródła:
„Rozwój dziecka. Od 3 do 6 lat”, Brazelton Thomas B. , Sparrow Joshua D., 2010, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
„Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat”, Ilg Frances L, Bates Ames Louise, Baker Sidney, 2018, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
„Diagnoza i wspomaganie rozwoju psychoruchowego dziecka w wieku przedszkolnym.” Karolina Skarbek, Irmina Wrońska, 2017, wydawnictwo: CEBP 24, Bliżej przedszkola
